Trailer
Vanaf 24 april 2023
Scenario en regie:
Kees Schaap
Presentatie:
Erik Dijkstra
Maar liefst 500.000 mensen durfden in 1943 de onderdrukking van de Duitsers te trotseren tijdens de April-meistakingen. Het was de grootste staking die ooit in Nederland heeft plaatsgevonden en verspreidde zich als een lopend vuurtje over het hele land. De bezetter sloeg vanzelfsprekend hard terug. Er sneuvelden 200 stakers en honderden werden er naar strafkampen afgevoerd. Het is opmerkelijk dat deze aangrijpende gebeurtenissen niet in ons collectieve geheugen gegrift staan. Waarom eigenlijk niet? Hoe kon het gebeuren dat deze enorme uitbarsting van verzet die begon bij de Stork-fabrieken in Hengelo zo onbekend is gebleven? Was het omdat de grote steden niet meer durfden mee te doen na de keihard neergeslagen Februaristaking? Was het omdat de stakers op het platteland in bescheidenheid terugkijken op hun verzet? Erik Dijkstra belooft in ‘Staken op leven en dood’ dit raadsel op te lossen en de grootste Nederlandse staking een prominente plek te geven in de vaderlandse geschiedenis.
‘Staken op leven en dood’ is vanaf maandag 24 april drie weken lang om 22.15 uur te zien bij BNNVARA op NPO 2.
Onbekend dus onverwerkt
‘Staken op leven en dood’ reconstrueert de gebeurtenissen rond de April-meistakingen via een twintigtal verhalen die zich door heel Nederland hebben afgespeeld. Het zijn ontroerende en meespelende getuigenissen die de onwaarschijnlijke moed laten zien van honderdduizenden Nederlanders. Want de prijs die betaald werd, was hoog. Nog steeds worstelen kinderen en kleinkinderen met verdriet, verwijten en vaak ook met schuldgevoel. Meestal zijn die gevoelens onterecht, maar door de onbekendheid van de April-meistakingen zijn vele vragen tachtig jaar lang onbeantwoord gebleven. Geruchten werden mythes en trauma’s bleven onverwerkt achter in de hoofden van de zij die erbij betrokken bleven. De laatste nog levende getuigen, destijds nog kinderen, delen openhartig hun verhalen en emoties van de gebeurtenissen die de rest van hun leven hebben getekend.
‘Staken op leven en dood’ is een coproductie van BNNVARA en Episode One. De regie is in handen van Kees Schaap.
Het documentairedrieluik “Staken op leven en dood” is verhalend ondersteund met dramatiseringen, tekeningen, animaties en een gecomponeerde soundtrack.
Presentatie: Erik Dijkstra
Scenario & regie: Kees Schaap
Producent: Joanne Schaap
Montage: Floor Rodenburg NCE
Director of Photography: Jan-Pieter Tuinstra
Geluid: Thanassis Pliakis MPSE
Beeldresearch: Gerard Nijssen
Tekeningen en animaties: Romano Molenaar & Niel Vredeveldt
Componisten: Ad van Dongen en Eddy Koopmans
Visuele effecten: Mannes van der Burg
Eindredactie BNNVARA: Sjoerd van den Broek
Producent BNNVARA: Sander van den Eeden
Aflevering 1: De Vonk
29 april 1943. Als de Duitsers aankondigen dat ze alle voormalige Nederlandse militairen willen deporteren, ontsteekt een telefoniste bij de Storkfabriek in Hengelo een vonk die binnen één dag leidt tot de grootste staking die Nederland ooit gekend heeft: de April-meistakingen. Van de Limburgse mijnstreek tot het platteland van Friesland, door het hele land wordt overmoedig gestaakt. Hanns Albin Rauter, de hoogste SS-er in Nederland, vreest dat de staking Engeland zal aanzetten tot een invasie, en hij besluit bloedig terug te slaan. Zoals in Marum in Groningen waar 16 onschuldige burgers worden geëxecuteerd.
Aflevering 2: Helden
Dat de April-meistakingen van 1943 fataal zullen aflopen blijkt al na twee dagen. Maar zelfs dan nog tonen duizenden Nederlanders een moed die respect afdwingt. Aangespoord door hun geloof trotseren vele protestante en katholieke mannen hun angst voor de dood. En ook socialistische en communistische arbeiders blijven standvastig, zelfs als ze weten wat hen boven het hoofd hangt. Maar ook de mijndirecteuren van Zuid-Limburg durven het aan om hun eigen leven in de waagschaal te leggen om duizenden stakende mijnwerkers te redden.
Aflevering 3: Levenslang
De April-meistakingen van 1943 kostte 200 mensenlevens. Maar omdat de meesten op geheime plaatsen werden begraven konden nabestaanden niet rouwen en bleven ze hopen. Hun trauma’s droegen ze over op hun kinderen en kleinkinderen. En omdat deze staking zo weinig bekend bleef zijn vele overleveringen mythes geworden. Erik Dijkstra probeert nabestaanden te helpen om de gaten in hun verhalen op te vullen en antwoorden te vinden op hun vragen. En via deze familieverhalen komt hij er uiteindelijk zelf ook achter waarom de April-meistakingen nooit landelijk zijn herdacht.
